Cynllun Gweithredu Cymru ar gyfer Pryfed Peillio

Cyflwyniad

Mae pryfed peillio yn elfen hanfodol o amgylchedd Cymru. Mae gwenyn mêl a phryfed peillio gwyllt, gan gynnwys cacwn, gwenyn unig, gwenyn meirch parasitig, pryfed hofran, gloÿnnod byw a gwyfynod a rhai chwilod, yn beillwyr pwysig ar draws amrywiaeth eang o gnydau a blodau gwyllt ac yn helpu i wella cynhyrchiant systemau pori ar gyfer pori da byw. Mae ugain y cant o arwynebedd cnwd y DU yn cynnwys cnydau sy'n ddibynnol ar beillwyr ac mae gwerth pryfed peillio i amaethyddiaeth y DU yn fwy na £690,000,000 y flwyddyn. Mae gwerth y mêl sy’n cael ei gynhyrchu yng Nghymru hefyd yn sylweddol, gyda gwerth cyfanwerthol o dros 2 filiwn o bunnoedd yn 2011. Yn 2017, roedd 3,366 o wenynwyr wedi'u cofrestru yng Nghymru.

Mae pryder cynyddol wedi bod ynghylch statws poblogaeth pryfed peillio, ac yn ei dro y gwasanaeth peillio maent yn ei ddarparu. Fel y rhan fwyaf o feysydd eraill bioamrywiaeth, y prif fygythiadau i beillwyr yw colli cynefin, llygredd amgylcheddol, newid hinsawdd a lledaeniad rhywogaethau estron.

Gwaith Arall ar Beillwyr

Cynllun Monitro Peillwyr y DU

Mae Cynllun Monitro Peillwyr y DU (PoMS) wedi sefydlu dau arolwg newydd ar raddfa eang. Er mwyn canfod sut y gallwch gymryd rhan a’n helpu i olrhain newidiadau yn niferoedd peillwyr ewch i: https://www.ceh.ac.uk/our-science/projects/pollina...

PoMS yw’r unig gynllun yn y byd sy’n cynhyrchu data systematig ar amlder gwenyn, pryfed hofran a phryfed eraill sy’n ymweld â blodau ar raddfa genedlaethol (ar hyn o bryd drwy Gymru, Lloegr a’r Alban). Yn ogystal â chofnodion digwyddiadau hir dymor a gasglwyd gan Gymdeithas Cofnodi Gwenyn, Gwenyn Meirch a Morgrug a’r Cynllun Cofnodi Pryfed Hofran, bydd y data hwn yn ffurfio adnodd cwbl hanfodol y gallwn ei ddefnyddio i fesur tueddiadau ym mhoblogaethau peillwyr a thargedu ein hymdrechion cadwraethol.

Caru Natur Cymru

Mae Caru Natur Cymru yn brosiect tair blynedd gwerth £1filiwn sy’n cael ei ariannu gan y Cynllun Galluogi Adnoddau Naturiol a Lles yng Nghymru (ENRaW). Byddwn yn cynyddu lles pobl, bywyd gwyllt a’r amgylchedd ledled Cymru, gan ddefnyddio tri phecyn gwaith cysylltiedig (Mannau Ysbrydoledig, Glaswelltiroedd am Oes a Phlanhigion ar gyfer Pobl). Byddwn yn creu grwpiau o wirfoddolwyr sy’n gweithio ar bob agwedd ar ein prosiect ac yn defnyddio ymwneud cyhoeddus mewn ffordd arloesol, gan gynnwys celf a VR, i gysylltu pobl â’u treftadaeth naturiol. Byddwn yn gwella seilwaith gwyrdd yn y mannau lle gall pobl gael y budd mwyaf ohono.

Mae rhagor o wybodaeth ar gael yn: https://garddfotaneg.cymru/science/biophilic-wales...

Magnificent Meadows

Prosiect yw Magnificent Meadows i achub gweirgloddiau blodeuog sy’n prysur ddiflannu yng Nghymru. Mae Cymru wedi colli 97% o’i gweirgloddiau blodeuog ers y 1930au, ond drwy’r prosiect newydd hwn, sydd o dan arweiniad Plantlife, bydd elusennau a chymunedau ledled Cymru yn dod at ei gilydd i drawsnewid dyfodol ein gweirgloddiau sy’n diflannu.

Ariennir y prosiect gan Grant Galluogi Adnoddau Naturiol a Lles, a ariennir yn ei dro drwy: Cymunedau Gwledig Llywodraeth Cymru – Rhaglen Datblygu Gwledig Cymru 2014-2020.

Mae rhagor o wybodaeth ar gael yn: https://www.plantlife.org.uk/wales/about-plantlife...

Cafodd Natur Wyllt

Cafodd Natur Wyllt ei ariannu drwy gronfa Cymunedau Gwledig Llywodraeth Cymru dan fesur LEADER Rhaglen Datblygu Gwledig 2014 – 2020. Roedd y prosiect yn canolbwyntio ar dref Trefynwy tan fis Mehefin 2020. Cafodd ei arwain gan Gyngor Tref Trefynwy mewn partneriaeth â Bees for Development a Transition Monmouth.

Nod y prosiect yw codi ymwybyddiaeth ac ymgysylltu â phobl tref Trefynwy ynglŷn â’r angen i helpu’r holl beillwyr, pam y maen nhw’n bwysig a beth y gellir ei wneud i’w helpu.

Dyma rai o’r adnoddau a gynhyrchwyd:

·Llawlyfr hyfforddi a thaflen eglurhaol i grwpiau sy’n torri glaswellt.

·Canllaw planhigion tymhorol ar gyfer Peillwyr Rhan 1 a Rhan 2

Canllaw i Brosiectau Peillwyr Tref Trefynwy