Wales Biodiversity Partnership

Wythnos Natur Cymru 5 -13 Gorffennaf 2025

Mae Wythnos Natur Cymru yn ddathliad o’n natur hudolus - o rywogaethau cyffredin a welwn bob dydd, fel dant y llew a chacwn cynffon lwydfelen, i ffyngau hynod ddiddorol, barcudiaid yn hedfan a gwiwerod coch acrobatig. Mae’n dathlu’r gerddi, y caeau a’r dolydd, y coedwigoedd a’r goedwig law Geltaidd, y dŵr a’r ffosydd draenio, glan y môr a’r twyni, a’r holl fannau hudolus lle mae byd natur yn ymgartrefu.

Ac yn bwysig, mae’n dathlu’r bobl, sefydliadau natur, cymunedau, ysgolion a grwpiau ffydd sy’n gwneud gwaith anhygoel er budd natur yn eu hardal.

Adar
Ffocws y gwanwyn – gwrandewch am gân y siff-siaff a gwennol y glennydd yn dychwelyd o’u tiroedd gaeafu yn Affrica. Os ydych chi ger yr arfordir, cadwch lygad am dinwen y garn, sy’n treulio ychydig ddyddiau mewn mannau glaswelltog ger yr arfordir cyn symud i mewn i’r tir i baru.

Cacwn
Ffocws y gwanwyn – denwch gacwn i’ch gardd trwy ddarparu mannau nythu. Darganfyddwch ragor am nythod cacwn yma. Mae nifer o rywogaethau o wenyn unigol yn brysur yn ystod y gwanwyn. Cadwch lygad am wenynen Andrena cineraria, yn enwedig mewn mannau heulog, agored â phridd tywodlyd. Fe’i gwelir yn aml mewn gerddi a pharciau, ac yng nghefn gwlad.

Gloÿnnod byw yn hedfan
Ffocws y gwanwyn – cadwch lygad am felyn y rhafnwydd, a welir yn aml yn hedfan ar hyd ymyl y ffordd a’r gwrychoedd, a’r gwyn blaen oren mewn dolydd llaith ac ar hyd ymyl y ffordd a ger ffosydd, lle ceir y blodyn llefrith a garlleg y berth.

Mae gwyfynod o bwys
Mae mwy na 2,500 o rywogaethau o wyfynod yn y DU, a gellir dod o hyd iddynt yn y rhan fwyaf o gynefinoedd. Dysgwch ragor am y creaduriaid nos (a dydd) rhyfeddol hyn gyda’r adnoddau gwyfynod gwych hyn gan y Gadwraeth Gloÿnnod Byw.
Ffocws y gwanwyn – cadwch lygad am y gwyfynod hyn sy’n hedfan yn y gwanwyn

Ymlusgiaid ac amffibiaid
Mae pyllau yn fwrlwm o fywyd yr adeg hon o’r flwyddyn. Cadwch lygad am lyffantod a brogaod. Gyda’r nos, efallai y byddwch chi’n gallu gweld madfallod dŵr. Cadwch lygad am fadfallod sy’n twymo yn yr haul ar gyrion coetiroedd a gwrychoedd. Efallai y byddwch chi’n ddigon ffodus i weld gwiber – byddwch yn ofalus i beidio ag aflonyddu arnynt gan eu bod yn greaduriaid sensitif.

Llwynog a chenawon
Ar ddiwrnodau heulog cynnes ym mis Mawrth a mis Ebrill, efallai y byddwch chi’n ddigon ffodus i weld cenawon llwynogod yn mentro allan, ac yn prancio o gwmpas mynedfa’r ffau, tra bod y llwynoges yn cadw llygad barcud ar y byd o’i chwmpas. Yn ddiweddarach yn y gwanwyn, gan eistedd yn dawel a chadw pellter da o’r frochfa, efallai y dewch chi ar draws cenawon moch daear yn mentro allan ac yn chwarae o amgylch mynedfa’r frochfa.

Beth sydd yn ei flodau?
Mae’r taflenni adnabod blodau hyn gan Plantlife yn ganllaw ardderchog i’r hyn sy’n blodeuo yn y gwanwyn
Ffocws y gwanwyn – cadwch lygad am y blodyn llefrith a elwir hefyd yn flodyn y gog. Y blodyn llefrith yw blodyn sirol Brycheiniog.

Beth i’w ddisgwyl mewn digwyddiadau

Bydd rhywbeth at ddant pawb – digwyddiadau i unigolion, teuluoedd a’r rhai sy’n newydd i fyd natur, yn ogystal â’r rhai mwy profiadol yn y maes.

Nid oes angen i chi fynychu digwyddiad i ddathlu Wythnos Natur Cymru. Y cwbl sydd angen i chi wneud yw mynd allan i werthfawrogi’r natur sydd ar garreg eich drws yn ystod Wythnos Natur Cymru. Gallai fod yn ddechrau ar berthynas gydol oes!

Byddwch yn rhan o'r stori! Rhannwch eich straeon a’ch profiadau o fyd natur gan ddefnyddio #WythnosNaturCymru a dangoswch eich angerdd dros fyd natur!